Op dit moment is het museum gesloten. Na de vloerrenovatie werken we nu
aan de herinrichting van de zalen. Gelukkig is het einde in zicht: op 13 mei kun
je hier terecht voor een nóg mooier museum! Lees er alles over »
Nick Drake is een heilige. Niet in religieuze zin, maar wat verering en riten betreft zit het er niet ver naast. Met relieken, heilige plaatsen en samenkomsten van superfans die zichzelf Drakeheads noemen. De drie albums die hij voor zijn dood in 1974 uitbracht zijn monumenten voor het archetype (en laten we eerlijk zijn, ook het stereotype) van de romantische, getroebleerde en uiteindelijk gedoemde singer-songwriter. In Breda wordt een expositie aan hem gewijd, met tekeningen, maar ook interviews en een scala aan bijzondere verzamelobjecten.
De erkenning kwam voor Nick Drake zelf te laat. Five Leaves Left (1969), inmiddels opgenomen in de hoogste regionen van het poppantheon, veroorzaakte bij verschijnen nauwelijks een rimpeling in de muziekvijver. Later verkochten zowel Bryter Layter (1971) als zwanenzang Pink Moon (1972) nog geen vijfduizend exemplaren. Pas ver na zijn dood groeide de status en invloed van de schuwe romanticus.
Zo sloop hij ook pas kort geleden het leven van kunstenares Danielle Lemaire (53) binnen. Dat gebeurde in 2017 en bleek bijna onmiddellijk een inspiratiebron. Voor haar tekeningen, geïmproviseerde muziek, maar ook voor een opkomende verzamelwoede en contact met andere fans. ‘Iets in zijn muziek greep me meteen. Het gevoel dat hij iets vast wil leggen dat er niet meer is.’
Het mysterie Nick Drake is de kern van de tentoonstelling geworden. Zowel in Lemaire’s eigen werk als in het contact met andere fans staat de ongrijpbaarheid van de liedjesschrijver centraal. Kenmerkend is dat ze in haar werk nergens zijn gezicht afbeeldt. ‘Als je dat doet, leg je mensen vast in de tijd. Je zet ze ergens vast waar ze niet horen te zijn. Ik wil dat niet.’
Het past bij het enigma dat Nick Drake is – tot op zekere hoogte een leeg blad dat door iedere fan naar wens beschreven kan worden. Lemaire: ‘Zijn verhaal leent zich uitstekend voor mythologisering. Zijn schuwheid, zijn vroege dood, zijn hele levensverhaal, mensen kunnen het zelf invullen. Terwijl er ook verhalen zijn van een heel andere Nick. Een knappe jongeman die echt wel van het leven genoot.’
Lemaire sprak met vele fans die online hun verhalen delen. Over hoe Pink Moon iemand uit een depressie hielp, over hoe muziek wonden kan helen. Dat zijn de verhalen die ze wil laten zien en horen in Breda. ‘Ik wil in deze tentoonstelling geen fantasieverhaal vertellen. Het gaat over mijn relatie met het werk van Nick Drake, maar ook over de relatie die anderen met zijn werk hebben.’
Zo krijgen de fans letterlijk een plek in de tentoonstelling. Ze staan op foto’s, precies zoals de muzikant zelf zo’n vijftig jaar eerder op een foto stond. Of ze gaan samen op bedevaart naar zijn graf in het Engelse Tanworth-in-Arden, waar hij tot zijn dood samen met zijn ouders woonde. ‘Daar heb ik nog niet aan meegedaan’, zegt de kunstenares. ‘Ik wil toch een zekere afstand tot mijn onderwerp bewaren. Maar ik heb zijn graf wel alleen bezocht.’
In de tentoonstelling is ook ruimte voor relieken – bijzondere objecten voor de Nick Drake-verering. Naast interviews, knipsels en biografieën is misschien wel de heiligste graal een zeldzame eerste persing van Five Leaves Left. ‘Het was een heel avontuur om die te bemachtigen. Maar het is een échte eerste persing. Een heel zeldzaam en belangrijk ding – echt een stukje Nick Drake-geschiedenis.’ Ze durfde de plaat gelukkig wel te draaien toen hij binnenkwam. ‘Ik viel stil. Alsof hij in de kamer stond. Zó mooi.’
De tekeningen die ze in Breda tentoonstelt – afbeeldingen van Drake, maar ook scenes, fragmenten of associaties bij zijn liedjes – zijn verstild, soms droevig en een tikje beangstigend. ‘Ik maak deze tekeningen alleen, vaak in het donker, met de muziek van Nick aan. Het is een intuïtief proces, van associatie en ideeën.’ Zelf heeft Lemaire het gevoel dat het project haar dichterbij Nick Drake brengt, dat ze hem beter begrijpt. ‘Ik begrijp hem als kunstenaar, dat het werk voorop staat en dat het gewoon góed moet zijn. Wat ik niet snap, is dat gevoel van totale destructie dat in zijn werk zit. Ik vind het leven wél leuk.’
In de tentoonstelling hangt een foto van Nick Drake in Londen, ooit gepubliceerd bij een advertentie van Pink Moon in het Britse muziekblad Melody Maker. We zien hem op zijn rug, lopend langs een muurtje over een pad dat naar een vijver leidt. Een lange man met een colbert en golvend zwart haar, zijn linkerhand in zijn zak gestoken. Naast hem staat een hond die verwachtingsvol naar hem opkijkt, maar de singer-songwriter reageert niet. Hij loopt bij hem vandaan, bij ons vandaan, en straks zal hij de hoek om zijn en uit het zicht verdwijnen. Hebben we Nick Drake ooit écht gezien?
Danielle Lemaire - You Know I Am Not There
is nog tot en met 7 november 2021 te zien in het Stedelijk Museum Breda.
Lees hier het originele artikel.
